Wiedza i sytuacja finansowa Polaków. Na czym oszczędzamy najczęściej?

Średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego osób na wspólnym utrzymaniu to niecałe 6 tysięcy złotych, a średnie wydatki to 3,7 tysiąca złotych, zadeklarowali Polacy w badaniu Pollster.

Ostatnie miesiące dla wielu Polaków nie należą do najłatwiejszych. Drożyzna uderzyła we wszystkich. Zaczęliśmy zwracać uwagę na to, co kupujemy - zaciskamy pasa i odmawiamy sobie wielu rzeczy. Jak wynika z raportu “Polaków życie na kredycie” zrealizowanego przez Pollster na zlecenie TTV, już 66% polskich rodzin przyznaje, że ma problem z finansowaniem większych wydatków oraz odkładaniem oszczędności. Im bardziej nam ciężko, tym trudniej też jest rozmawiać o finansach z partnerem. Finanse, spośród wszystkich zaproponowanych tematów wspólnych rozmów, okazały się tym najczęściej wywołującym stres (28%). Mniej kłopotliwe są rozmowy o fantazjach seksualnych (16%).

Jak oceniamy swoją sytuację finansową?

Średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego osób na wspólnym utrzymaniu to niecałe 6 tysięcy złotych, a średnie wydatki to 3,7 tysiąca złotych, zadeklarowali Polacy w badaniu Pollster. Ponad 60% wspólnej pensji przeznaczamy na bieżące wydatki. Chcemy czerpać z życia tu i teraz, więc sięgamy po kredyty, chwilówki, pożyczki, płacimy za przyjemności kartami kredytowymi. 17% Polaków przyznaje, że stanowią one w ich osobistym rachunku więcej niż połowę wydatków. Jednak bardziej niż kredyt przytłaczają codzienne koszty – zwłaszcza żywność. Prawie co trzeci Polak wskazuje, że to właśnie zakupy spożywcze stanowią dzisiaj ponad połowę wydatków. W ciągu ostatnich 12 miesięcy sytuacja finansowa pogorszyła się dla 60% polskich rodzin 

- Aktualna sytuacja ekonomiczna w Polsce przekłada się bezpośrednio na kondycję finansową polskiej rodziny. Niewielkie oszczędności (27% nie ma w ogóle oszczędności), coraz częstsze ograniczanie korzystania z zasobów (woda, prąd, benzyna) odzwierciedla rozwijający się kryzys gospodarczy w Polsce. Do tego niskie kompetencje finansowe społeczeństwa głównie w mniejszych ośrodkach miejskich i wiejskich rodzi przypuszczenia, że problemy finansowe Polaków mogą się pogłębiać. Dlatego tak ważne jest, aby wspierać rodziny wielowymiarowo, w tym także w zakresie nabywania praktycznych kompetencji finansowej – mówi Dominika Nawrocka, autorka książek i innowacyjnych produktów edukacyjnych z zakresu finansów osobistych. 

Na czym oszczędzamy najczęściej?

Wysokie stopy procentowe, inflacja i codzienne koszty sprawiają, że każdy zaczyna sprawdzać portfel, a Polacy coraz częściej żyją na kredycie. Blisko co drugi Polak obecnie posiada zobowiązania finansowe w postaci kredytów, pożyczek itp. Zatrważa również procent badanych, mających problemy ze spłatą raty. Co piąty ankietowany przyznaje, że zdarza się, że zalega ze spłatą zobowiązań, a 14%, że został już wszczęty wobec niego proces windykacji z powodu ich niespłacania. 

Polacy raczej nie planują budżetu domowego w szerszej perspektywie czasowej. Swoje wydatki w skali roku planuje zaledwie 4% Polaków, w skali miesiąca – 23%, a w skali tygodnia – 16%. Trochę więcej niż połowa (53%) planuje wydatki na bieżąco, każdego dnia. Widać, że wzrost cen spowodował zainteresowanie nie do końca legalnymi czy etycznymi praktykami. 30% byłoby skłonnych palić w domu paliwem „gorszej jakości”, a co piąta osoba przyznaje, że skłonna byłaby ukryć przed różnymi instytucjami dochody w celu zmniejszenia swoich zobowiązań finansowych. 15% przyznaje, że mogłaby zrezygnować z zakupu biletu komunikacji miejskiej i jeździć na gapę. Chlebem powszednim jest już oszczędzanie na energii (62%) i paliwie (63%), rozrywkach i przyjemnościach (61%). 40% Polaków oszczędza również na dokształcaniu się. 

Edukacja finansowa, czyli rozróżnienie pojęć inflacji i stóp procentowych 

Nawet dzisiaj, kiedy o inflacji i wysokich stopach procentowych słyszy się na każdym kroku, Polacy nadal mają problem ze zrozumieniem tych pojęć. Tylko 43% badanych wie, że pojęcia inflacji i stopy procentowej oznaczają zupełnie co innego. 15% respondentów uważa, że można te dwa stwierdzenia stosować zamiennie. Stwierdzeniem sprawiającym również trudności była „poduszka finansowa” – znajomość tego pojęcia deklaruje 57% badanych. Kuleje też znajomość prawa. 57% błędnie myśli, że firma windykacyjna może w ramach swoich uprawnień zająć majątek dłużnika. 

Im bardziej nam ciężko, tym trudniej jest rozmawiać o finansach

W badaniu zapytano również, czy o finansach rozmawiamy z drugą połówką. 28% ocenia, że te rozmowy są dla nich stresujące. Sytuacja ekonomiczna gospodarstwa silnie przekłada się na odczuwane emocje związane z finansami. Generalnie trudność w rozmowach na poszczególne tematy częściej odczuwają kobiety i osoby, których nie stać na bieżące wydatki. Finanse, spośród wszystkich zaproponowanych tematów wspólnych rozmów z partnerem, okazały się tym najczęściej wywołującym stres. Mniej kłopotliwe są rozmowy na temat podziału obowiązków, wychowania dzieci, czy też na temat fantazji seksualnych. 

– Wyniki badania potwierdzają tezę, że za codzienne zarządzanie pieniędzmi odpowiada w rodzinach najczęściej kobieta, która decyduje o bieżących wydatkach, odpowiednim rozdysponowaniu środkami, aby wystarczyło na zaspokojenie kluczowych potrzeb i udało się jeszcze coś odłożyć. To wyzwanie dla większości z nich, głównie w kontekście rosnących cen i potrzeby zmieszczenia się z wydatkami w dość ograniczonych dochodach – zaznacza Dominika Nawrocka. 

W czasach galopujących cen zmienić styl życia czy partnera? 

77% osób utrzymujących się wspólnie z partnerem/współmałżonkiem przyznaje, że ich dochody nie są porównywalne, a jedna ze stron zarabia dużo więcej niż druga. Co ciekawe, niecałe 40% ogółu badanych uważa, że budżet domowy powinien być zasilany taką samą kwotą przez obie strony, nawet jeśli zarobki współmałżonków są różne. Jednocześnie Polacy deklarują, że kluczowe dla nich jest, by współmałżonek/partner umiał oszczędzać i zarządzać finansami. Podobny odsetek oczekuje od partnera/współmałżonka wysokich zarobków. 

Okazuje się również, że choć to właśnie partnera najczęściej radzimy się w sprawie finansów, to nie zawsze jesteśmy z nim szczerzy. Niecałe 20% przyznaje, że zdarza im się ukrywać swoje wydatki przed współmałżonkiem/partnerem lub korzystać ze wspólnych oszczędności bez informowania o tym. Jednocześnie podobny odsetek twierdzi, że tak samo robi ich druga połówka. Blisko połowa Polaków uważa, że drobne tajemnice związane z wydatkami nie są szkodliwe dla związku. Chętniej Polacy opowiadają się za jawnością finansową w gospodarstwach prowadzonych wspólnie z partnerem/partnerką. Pełnej transparentności w kwestii finansów częściej oczekują kobiety.

Raport TTV „Polaków życie na kredycie” przedstawia wyniki badania opinii publicznej przeprowadzonego we wrześniu 2022 r. na grupie 1025 Polaków przez Instytut Badań Pollster.

Pobierz ebook z raportem "Wideomarketing 2022"

Pobierz ebook "Jak otworzyć sklep internetowy - ebook z poradami dla firm"