Powody rozpowszechniania fake newsów: tabloidyzacja mediów, konkurencja i brak czasu na weryfikację informacji

Dziennikarze zostali przebadani w temacie fake newsów.

XXI wiek to czas, w którym kluczowe znaczenie ma informacja. W mediach coraz częściej pojawia się zjawisko, które w prymitywny, ale skuteczny sposób może wpływać na otaczającą nas rzeczywistość: fake news. Agencja Public Dialog i Instytut ARC Rynek i Opinia przeprowadzili pierwsze badanie wśród dziennikarzy ogólnoinformacyjnych na temat skali tego zjawiska w Polsce.

Najważniejsze ustalenia:

1. 42 proc. dziennikarzy spotyka się z fake news: kilka razy dziennie, raz dziennie, kilka razy w tygodniu.
2. Niemal połowa z badanych przyznała, że zdarzyło im się uwierzyć w nieprawdziwą informację w ciągu ostatniego miesiąca.
3. Dziennikarze weryfikują informacje przede wszystkim w internecie i poprzez kontakt bezpośredni, często korzystają też z mediów krajowych i wiedzy ekspertów.
4. Według 73 proc. dziennikarzy obecne zapisy prawa prasowego są wystarczające, 23 proc. twierdzi, że wymagają aktualizacji/przepracowania.
5. Zjawisko fake news będzie się pogłębiało – tak wskazało 91 proc. badanych.
6. Główną przyczyną pojawiania się nieprawdziwych doniesień jest, według badanych, postępujące zjawisko tabloidyzacji mediów, konkurencja i brak czasu na weryfikację informacji.

Badanie zostało zrealizowane metodą CATI w dniach 24-28 kwietnia 2017 r. przez instytut badawczy ARC Rynek i Opinia. W badaniu wzięło udział 154 dziennikarzy.

42 proc. dziennikarzy spotyka się z fake news: kilka razy dziennie, raz dziennie, kilka razy w tygodniu. Dzieje się to zarówno w trakcie poszukiwania tematów do pracy, weryfikacji tworzonych newsów i otrzymywanych informacji. Co jest jednak najważniejsze, aż 43 proc. badanych dziennikarzy przyznało, że w ciągu miesiąca uwierzyło w przynajmniej jedną nieprawdziwą informację.

Najważniejsze źródła weryfikacji danych to internet (67 proc.) i kontakt bezpośredni (63 proc.). Ponad połowa badanych odwołuje się także do wiedzy ekspertów, bądź informacji z mediów krajowych. Większość badanych jako najczęstsze źródło fake news wskazuje social media i internet. Niemal połowa uważa, że politycy i osoby publiczne także podają i rozpowszechniają nieprawdziwe informacje. Najczęściej spotykane typy fake news to takie, gdzie selektywnie, jednostronnie przekazuje się wiadomości i nie informuje się o kontekście relacjonowanych historii (65 proc.). Ponad połowa badanych wskazuje, że często spotyka się ze zmyślonymi historiami, które mają być poparciem dla jakiejś tezy (54 proc.).

W opinii badanych, główną przyczyną pojawiania się fałszywych przekazów jest tabloidyzacja mediów (67 proc.) i duża konkurencja (66 proc.), która sprawia że podmioty prześcigają się w jak najszybszym publikowaniu newsów. Pojawianiu się nieprawdziwych komunikatów sprzyja także szybkie tempo rozpowszechniania informacji i brak czasu na ich weryfikację (53 proc.). Zdecydowana większość badanych (ponad 90 proc.) jest zdania, że zjawisko fake newsów będzie się pogłębiać. A blisko jedna czwarta uważa, że obecne zapisy prawa prasowego nie są wystarczające i powinny zostać zaktualizowane.

METODOLOGIA BADANIA

Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów telefonicznych CATI. Baza obejmowała dziennikarzy z różnych typów mediów zarówno lokalnych, jak i ogólnokrajowych. Łączna wielkość próby wyniosła N=154, w tym dziennikarze prasowi, N=70, reprezentujący portale internetowe, n=28, prasę i portale, N=36, radio, N=13, TV, N=7.

Pobierz ebook "Social media marketing dla firm i agencje się w nim specjalizujące"