Lepsze perspektywy dla europejskiej branży handlowej [wyniki badania McKinsey]

Europejscy sprzedawcy detaliczni po wyzwaniach związanych z inflacją w 2024 roku będą mogli nieco odetchnąć, wynika z przekrojowego badania sektora handlowego przeprowadzonego przez McKinsey. W końcu będą mogli skupić się na kwestiach związanych z rozwojem, zamiast na problemach związanymi ze spadkiem obrotów i zysków.

Walka ze wzrostem cen

Miniony rok był dla europejskiej branży spożywczej dość trudny, wynika z raportu McKinsey. Wysoka inflacja powodowała, że konsumenci kupowali rozważniej, co przełożyło się na mniejszy wolumen sprzedaży oraz spadek obrotów firm. Pokazuje to porównanie inflacji artykułów spożywczych w Europie – 12,8 proc. oraz wielkości sprzedaży – 8,6 proc. Sprzedaż skorygowana o inflację spadła i w 2023 roku była niższa o 4,5 proc. w porównaniu z rokiem 2022. 

Sytuacja gospodarcza spowodowała spadek płac realnych i presję na gospodarstwa domowe, które miały ograniczoną siłę nabywczą. Mimo poprawy sytuacji, na koniec 2023 roku płace realne w 27 krajach UE były średnio o 1,2 proc. niższe niż w 2019 roku. Ponieważ w sytuacji rosnącej inflacji konsumenci przywiązują większą wagę do wydatków i wybierają tańsze opcje produktów, na tej sytuacji najbardziej skorzystały marki własne i dyskonty. Udział marek własnych wzrósł o 1,8 punktu procentowego, a udział dyskontów o 0,8. W Polsce udział marek własnych wzrósł powyżej średniej, bo o 1 punkt procentowy. Udział supermarketów w rynku europejskim utrzymał się na poziomie 37,2 proc.  

Od oszczędności do luksusu: Polacy szukają okazji, ale wybierają jakość

Jak sytuację oceniają konsumenci w Polsce? Świadomość cen utrzymuje się, ale nie ma już tak dużego wpływu na wydatki jak rok wcześniej. Prawie połowa polskich klientów deklaruje, że w 2024 roku będzie poszukiwać podczas zakupów okazji (47 proc. w porównaniu do 53 proc. w roku poprzednim), a co piąty będzie wybierać tańsze produkty marek własnych (19 proc. w porównaniu do 26 proc. w 2023 roku). Istotną zmianą, znacznie przewyższającą średnią dla krajów UE, jest wzrost zainteresowania Polaków towarami premium, wynoszący 14 punktów procentowych.

Optymalizacja w firmach

Jak donosi McKinsey, 76 proc. prezesów firm spożywczych niepokoi się obecnymi warunkami rynkowymi, przede wszystkim cenami i inflacją. Chociaż to dużo, stanowi nieco mniej niż w poprzednim roku. W 2024 roku prezesi skupiają się na presji na marże oraz wzroście kosztów czynszu i pracy, co podkreśla 70 proc. z nich. Dodatkowo, stają przed wyzwaniami związanymi z siłą roboczą i nowymi wymaganiami rządowymi, takimi jak system kaucyjny w Polsce.

Zadaniem autorów badania, sklepy spożywcze i drogeryjne najwięcej miejsc, w których mogliby coś poprawić, mogą znaleźć w obszarze asortymentu, optymalizacji cen oraz w promocjach. Szczęśliwie, istnieje już wiele narzędzi IT, które pomagają zoptymalizować pewne zadania lub przeprowadzić analizę, która doprowadzi do podjęcia najlepszych decyzji. Jednak to dopiero początek. Jak wynika z raportu, nawet 80-90 proc. przyszłej wartości dla tych sklepów może być wynikiem zaawansowanej analityki i sztucznej inteligencji. 

- Zaawansowana analityka i narzędzia wykorzystujące sztuczną inteligencję mogą być skutecznym wsparciem w sprzedaży. Szczególnie że handel to sektor, gdzie konkurencja jest bardzo silna i liczy się każda decyzja i poprawa efektywności o nawet najmniejszy procent, przekładający się na realne zyski. Nie bez powodu handel jest jedną z branż, które najszybciej przyjmują innowacyjne rozwiązania. Większość znaczących sprzedawców detalicznych w Europie wdrożyła już jakieś rozwiązania analityczne i zaczęła wykorzystywać ten potencjał. Duży trend w zastosowaniu tych rozwiązań, jakie obserwujemy na rynku, to personalizacja i dokładne dopasowanie oferty do oczekiwań klienta – mówi Grzegorz Dembicki, Business Development Director z Sagra Technology.

Adaptacja do nowych warunków

Opracowanie McKinsey pokazuje ciekawe wnioski, jeśli chodzi o pracowników sektora handlowego. Średni staż pracy maleje, a coraz więcej przedstawicieli branży w całej Europie boryka się z brakiem pracowników. W trzecim kwartale 2023 roku 2,2 proc. wszystkich miejsc pracy w handlu pozostawało nieobsadzonych, co jest wynikiem o blisko 30 proc. wyższym niż przed pandemią. Dodatkowym problemem w tym obszarze jest wysoki wskaźnik rotacji. Coraz większym problemem staje się brak pracowników z umiejętnościami cyfrowymi i technologicznymi. 

- Wraz z postępem technologicznym i wykorzystywaniem rosnącej liczby cyfrowych narzędzi zmieniają się obowiązki pracowników. Zadania czy aktywności fizyczne są powoli wypierane na rzecz pracy z urządzeniami cyfrowymi. Już dziś przedstawiciele handlowi większość pracy wykonują na komputerze lub urządzeniu mobilnym. Cała dokumentacja papierowa jest zdigitalizowana, mamy elektroniczny obieg właściwie wszystkich dokumentów. Tak samo w przypadku pracowników sklepów – narzędzia na urządzeniach mobilnych nie tylko wspierają ich w realizowaniu codziennych zadań, ale pełnią także funkcję kontrolną, wymuszając raportowanie poszczególnych czynności - tłumaczy Grzegorz Dembicki. 

Szansa do wykorzystania

Analiza McKinsey pokazuje, że w obliczu rosnącej automatyzacji i cyfryzacji, pracownicy coraz częściej będą korzystać z umiejętności społecznych, emocjonalnych, poznawczych oraz technologicznych. W nadchodzących latach, w bezpośrednim efekcie postępującej technologii, zwiększą oni wykorzystanie umiejętności społecznych i emocjonalnych o 32 proc. podczas gdy czas poświęcony na technologie wzrośnie aż o 64 proc. Jednocześnie, angażowanie się w prace fizyczne zmniejszy się o 17 proc. To oznacza, że przedsiębiorstwa i ich pracownicy muszą adaptować się do tych zmian, aby skutecznie wykorzystać możliwości, jakie niesie nowoczesna technologia.

Pobierz ebook "Social media marketing dla firm i agencje się w nim specjalizujące"