Wirtualna rzeczywistość. Jak działa (lub będzie działać) na nasze zmysły?

O rzeczywistości wirtualnej napisano już sporo, chociaż wciąż pozostaje zjawiskiem, o którym wielu raczej słyszało, niż miało okazję doświadczyć. Duża część tekstów traktuje o działaniu technologii, jej zastosowaniach (bardzo często skupiając się wyłącznie na obszarze gier komputerowych) czy wskazówkach dla twórców, w jaki sposób tworzyć wirtualne światy. Niniejszym tekstem chciałbym rozszerzyć ten zestaw, dokładając perspektywę człowieka i jego sposobu doświadczania świata, możliwego dzięki pracy naszych zmysłów. Zagłębimy się w możliwości tej technologii przez pryzmat naszych zmysłów, łącznie z dotykiem, smakiem i węchem. Technologii, która już niedługo przeobrazi oblicze naszego życia w sposób trudny do przewidzenia, o czym też przeczytacie w tym tekście.

Jak myśleć o wirtualnej rzeczywistości?

Zanim przejdziemy do omawiania poszczególnych zmysłów, należy najpierw uświadomić sobie, w jaki sposób w ogóle myśleć i mówić o rzeczywistości wirtualnej. Można przyjąć, że nie ma jednej, określonej wirtualnej rzeczywistości, jak mógłby sugerować widoczny wszędzie akronim VR. W tej perspektywie istnieje wiele różniących się od siebie wirtualnych rzeczywistości, a różną się one od siebie stopniem, w jakim symulują/zastępują naszą “realną” rzeczywistość.

Uczucie zanurzenia w tej rzeczywistości, pochłonięcia przez nią i oderwania od otaczającego nas świata nazywamy immersją. Możemy zatem powiedzieć, że wirtualne rzeczywistości różnią się od siebie stopniem immersji.  

Tak postrzeganą rzeczywistość wirtualną możemy umieścić na kontinuum, na którego jednym końcu możemy znajduje się w pełni realne środowisko, na drugim z kolei coś zupełnie nierealnego, totalnie wirtualny świat - matrix (jak w przypadku każdego kontinuum, wartości brzegowe to byty idealne, raczej ciężkie do osiągnięcia). 

Kontinuum rzeczywistości, źródło własne

Na takim kontinuum już czytanie książki czy oglądanie filmu (czy szerzej - obcowanie ze sztuką) jest w pewnym sensie podróżą do wirtualnej rzeczywistości, podczas której zanurzamy się w doświadczanym świecie i zaczynamy w nim żyć - oczami wyobraźni widzieć go i przeżywać związane z nim emocje.

Dalej możemy umieścić rzeczywistość rozszerzoną (ang. augmented reality), która przede wszystkim się tym różni się od wirtualnej, że nie eliminuje realnych elementów, nie odcina nas zupełnie od zewnętrznego świata, tylko wykorzystuje jego strukturę - i dopiero na niego nakładane są wirtualne elementy. Innymi słowy, doświadczając AR cały czas pozostajemy w (przede wszystkim wzrokowym) kontakcie z otoczeniem, podczas gdy w VR wchodzimy do zupełnie innego świata i odcinamy się od rzeczywistości. Z tego powodu VR możemy umieścić po prawej stronie naszego kontinuum. 

Należy też zaznaczyć, że każda z tych technologii ma swoje wady, zalety, możliwości i zastosowania, dlatego projektując rozwiązania z ich wykorzystaniem powinniśmy ją dopasować w zależności od potrzeb i przeznaczenia.

Na drugiej stronie przeczytasz o historii VR